Buku Terbaru Awang Goneng: A Map of Trengganu

TERBARU DARI AWANG GONENG …

SEDIA MENGAMBIL TEMPAHAN SEKARANG RM35.90
Maklumat lanjut dan terkini di http://daruliman.wordpress.com/
Karim 019-3199-788

Read Full Post »

Lagi Mercu Sejarah Terengganu Akan Diruntuhkan

dipetik dari: http://akarimomar.wordpress.com/2009/07/19/lagi-mercu-sejarah-terengganu-akan-diruntuh/

Hari ini Lembaga Tabung Amanah Warisan Negeri Terenggganu (LTAWNT) mengeluarkan notis menghalau para peniaga di deretan kedai Jalan Bandar/Kg. Cina dan sebahagian Jalan Banggol/Paya Keladi untuk meruntuhkan bangunan yang bersejarah demi “pembangunan kompleks Paya Keladi”.

Notis bertarikh 13 Julai 2009 menyuruh para peniaga di kawasan terlibat keluar dalam masa 30 hari dari tarikh notis (walaupun notis hanya diserahkan kepada para peniaga pada hari ini 19 Julai 2009). Ini bermakna para peniaga hanya mempunyai lebih kurang 3 minggu untuk mengosongkan premis perniagaan mereka.

Nampaknya satu demi satu tapak dan premis bersejarah negeri Terengganu menyembah bumi demi pembangunan untuk membina tamadun.

Gambar di atas menunjuk (tanda X) dua bangunan bersejarah yang telahpun lama hilang dari muka bumi ini. Yang sebelah kiri kini adalah tempat letak kereta Pasar Payang manakala yang ditengah ialah Jam Besar yang amat bersejarah digantikan hanya dengan jalan berturap tar tanpa apa-apa erti kepada sejarah. Kini bangunan sebelah kanan (tanda panah) pula yang hendak dimusnakkan.

Ketika cuba mendapat maklumat lanjut dari LTAWNT tidak membuahkan apa-apa penjelasan kerana kesemuanya amat jelas tidak berani memberi komen. Walhal para peniaga tertanya-tanya apakah tindakan yang harus mereka ambil dalam tempoh yang amat singkat.

Ada peniaga yang telah mula menambahkan stok mereka bagi menyediakan kedatangan Ramadan dan sambutan Raya Aidil Fitri. Kebanyakkan mereka merungut bahawa di dalam suasana ekonomi yang amat tidak menggalakkan mereka berdepan pula dengan suasana paksaan kerajaan untuk berpindah.

Para sejarahwan mula bertanya kewajaran tindakan kerajaan. Malah mereka mempersoalkan pula lembaga untuk amanah warisan negeri tetapi memusnahkan warisan yang berharga. Di sinilah bermulanya para peniaga negeri Terengganu lebih seratus tahun lalu. Di sinilah terletaknya kedai-kedai yang bersejarah yang banyak disebut di dalam buku unik “Growing Up in Trengganu” karangan Awang Goneng (Wan Hulaimi). Malah, satu-satunya kedai yang masih kekal perniagaan asalnya dari mulanya masih bertapak di premis asalnya Alam Akademik Sdn Bhd. (Keda Pok Loh Yunang).

TOLONG SELAMATKAN WARISAN-WARISAN YANG ADA DI TERENGGANU.

Sudah cukuplah satu demi satu bangunan bersejarah yang telah ranap menyembah bumi.

• Masjid Raja Bukit Besar Akhirnya Sembah Ke Bumi
• Old Mosque Bites the Dust II
• Masjid Raja Bukit Besar Akan Tinggal Sejarah
• Masjid Raja Chendering Diroboh

Jangan hanya berslogan:

Memahat Sejarah Mencipta Tamadun

tetapi bertindak secara:

Meruntuhkan Tamadun dengan Melupakan Sejarah

Read Full Post »

Mat Spröng Kelecak Barak VII [Last]

Bersambung dari bahagian keenam Mat Spröng Kelecak Barak VI

Growing Up in Trengganu

(asal dari: Blog Awang Goneng: http://kecek-kecek.blogspot.com/ pengarang buku “Growing Up in Trengganu”

Buku GUiT boleh dibeli dari Alam Akademik RM39.90

************************************************************

Cuaca jo’ong bbawöh payong awang makéng sarak ggipong atah daong pohong kerekuk, dari jaoh napök kapas langit ggulong gelak dari celöh dahang pohong setor. Daung nyör kkelik ddalang cahaya lampu jalang bila hujang turong ritik-ritik, anging nniup kecang dari jaoh ssinör jari kilat. Mat Spröng löpak lökang besör ttepi stèséng bah terus lari kejör asap löri kecik sarak denge barang setimbong bbawöh kaing kènbèh di belakang. Hujang making kasör, örang-örang jjaje pape mula tèbèng gerè denge kaing plastik biru, kuning, mèröh, ssèlök naik bila kena mbuh anging hök mari denge kilat: ceröh tanöh, bumbong rumoh, orang, serema kena mandi cahaya putéh pucat. Mat Spröng ngellik belakang löri sapöh bila gerudung bbunyi guroh.

Bila reda sikik Mat jemba terus, ngèllök tèksi, ngèllök basika budök-budök bbukuh baju hujang plastik. Kaki dia harong air ttakong ddalang lekök, selipar jepung lekat ddalang selok ddènèr, bila dia tarik kaki naik, selipar jepung kelecak barak nneting macang kör mainang géng budök-budök. Mata Mat tèngök ddepang, göbör ccapor gerang. Bila dapat sebelöh selipar ddalang tangang dia pelèköng terus kena benda bbönggök bulat bbawöh kènbèh.

“Adooh!” bbunyi suara serök, kkejuk. Dua belöh tangang keluör ggagar ddalang cahaya separoh napök, lidi kasör hujang turong bbunyi bberèk atah payong, orang lari basöh jjerok. Mat sèlök kènbèh, napök budök ggösök ppala ttepi timung cina ssusong setimbong.

“Mamak Ndok béng Awang!” Mat jereköh. “Aku nök repéh tekök mung macang ppala cölök!”

Mat Spröng mata-mata gelak Teganung ddiri ccegak ttepi pagör belakang löri Murtuja bin Mohamad Salim. Tangang dia senjöh tekök baju budök hök dok tengöh gelepör gelenyong, dada Mat ddebör dak-dak. Bila budök di belakang lori cuba nök naik, Mat sèkèh ppala dia sekali; tangang dia naik sekali lagi, turong jjadi sebutir debök

Pitu depang sebelöh penumpang löri bbuka, keluör budök ppuang kèlèk kaing ddalang bukusang batik.

“Ayöh!”

Mat Spröng lembèk lutut, jatoh ccakong ttepi tayar celok löri. Mata dia basöh, hujang turong kena tiup anging kkibör macang kaing jjemör ggalöh; baru rasa kaki dia kècök bila ssepak batu tajang atah tanöh, baru tangang rasa nnelah bila jatoh ssèmbak tali guning dekat gerè Mök Nöh jjua paéh, baru dada rasa ddebör naik se’eh, baru dia ingak dunia ning bulat ggètèl, mmusing ligak.

Air ujang turong nnèlèh bbira mata Mat, tapi air ujang bukang rasa maséng, jernèh. Döh dekat lima tahong orang dök panggil dia Ayöh.

* * *
Pagi turong macang cahaya kertah perada di Kuala Teganung. Air kkelik di pelabohang, matahari ssinor lik-lik atah atap bata rumöh-rumöh tinggi, ssinör ceröh di atap zéng, nnari galök di cerming mata hitang Cik Kalèh. Di muka Kuala lepah semalamang hujang ribot udara rèngang segör turung, Tok nnambang mmusang pong napok manis sikik.

“Guane Mak, aku dengör mung debök belakang budök Ndok tu sapa kerlök batu dia.” Punggong Cik Kalèh ggèlèk atah sèla tèksi sambil dia pèro masok ddepang keda Baboo jjalang Kapong Ttani. Bibir dia senyung ssengèh, said baju dia tajang buléh buak hiris kertah.

“Mung ccakak bbaik ddepang anök ppuang aku ning, Lèh!” Mat beraléh atah kusyéng tèksi, dia èsök punggong rapat denge Munöh.

“Tapi mölèk sunggoh mung uting selipar jepung kena betol-betol ppala ötök budök darak tu,” Cik Kalèh ppaléng ke aröh penupang tèksi dia. Senyung dia lèbör buléh lalu sebuöh bah.

“Nasib baik aku dök paka capal malang tadi, Lèh, kalu tidök bicuk ttönjö ppala budök jjadöh tu!” Mat Spröng tèngök anök dia. Puah.

“Tapi,” kata Cik Kalèh, sambil muka dia ppaling ke timbong kayu dök jauh dari Masjid Abidéng. “Guane tiba-tiba mung tahu dia ada belakang löri Murtuja béng Mohamad Saléng?”

“Aku ingak kata Ustad Lèh,” jawab Mat, mata dia beraléh jauh ke Padang Malaya. “Dia kata dunia ning döh bbalék, kadang-kadang bila mung pusing baru mung dapat.”

Cik Kalèh garu ttiök, ccengang sejuruh dengör kata-kata Mat.

“Ggininglah,” Mat tamböh. “Bila mung gatéh ddepang stèséng bah tu aku dök tau nök tuju duana. Bila aku napök tulisang ‘LORI MURTUJA’ ddepang kita, aku ikut kata Ustad Lèh, aku susong balek tulisang tu, belakang ddepang, bbalik bbelöh, jjadi perkataang laing. Aku dapak, ‘Mari tuju lör…’

Cik Kaleh tengok ccengang. “Tu macang ilmu dari kitab Tajul Molok.”*

“Betol Lèh,” kata Mat. “Aku tau selalu tu alamak suroh aku ikot. Le ning banyök orang bbaca bok, Lèh, tapi jarang hök pahang isi ilmu kitab.”

Matahari pagi kerabak langit mmacör atah pasör. Dari jauh jarong jang besör Keda Payang tunjok kurang lima minit pukö pak.

“Tu lah aku terjung dari tèksi mung tu Lèh,” kata Mat. Aku dengör macang Ustad Lèh dok kata ‘Mari tuju löri…Mari tuju löri…’”

“Tapi Ayöh kena dia selalu bila dia keluör dari nnusuk bbawöh kènbèh…” sapok Munöh, ppala dia ttèlèng ke aröh Mat.

“Kalu mung ikut dia Mèk, abih lah mung, jahanang nye ambék di örang darak.” Ppala Mat ngilling sambil mata dia ttenung ke anök.

* * *
Ddalang keda köpi bbucu dèrèt gedöng batu ddepang bulatang raungèbauk Keda Payang. Dari belöh barak muka jang besör tunjok kurang ssuku puko nang. Cik Kalèh siyèk röti bakör ttangang dia, dia cicöh ddalang kuöh.

“Satu hari,” kata Mat Spröng, “serema orang Malaya akang tiru kita di Teganung, makang satay pagi-pagi denge röti bakör cicöh kuöh kacang.”

Cik Kalèh mamöh röti garing sambil mata tèngök Mat repéh nyöcök satay sapa patöh.

“Budök Ndok tu kalu dapat aku kerjöng, aku nök patöh tekök dia ggining,” kata Mat, mata ssinör gerang. “Nasib baik dia lari aku dök lèh kejör dia sebak dia cedah.”

Lengang Munöh berenti, dök jadi cicöh satay perok ayang ddalang kuöh.

“Mung jjupa dia sekali bbawöh kaing kènbèh mung döh tau dia buléh lari cedah!” Cik Kalèh tarék sapu tangang dari dalang köcèk.

Mat Spröng kerling ke Munöh. “Bila aku paka baju lèhèr bulat Hari Sukang Sekölöh Sultang Slemang hök Mok beri aku paka tu aku tau tu bukang baju mung Mèk. Baju tu hök örang lömba lari hari spök. Dök ssaböh mung paka, Mèk, sebak mung bukang saja dökléh lari, lipah kècök pong mung dök dang nök hambak.”

Cik Kalèh gerèhèng dua tiga kali, ppala dia ppaling tang ke laing. Mata Munöh tèngök ppinör ke aröh Ayöh dia.

“Sebak tulah aku gi tanya Budök Nama Ku Ali tu sebak dia sekauk, jaga kèmöh hari Spök, dia tahu sape lari, sape dök,” tamböh Mat.

Cik Kaleh akat jari, tapi suara Mat lebih kuat. “Bila bbunying nama Mat Ndok béng Awang, aku pahang selalu sebak apa Awang tudong lengang dia denge pinggang masa dia sapu mèja ddepang aku kkeda Bhiku ari tu.”

“Sape pulök?” Tanya Cik Kalèh, mata belalök.

“Mak Ndok béng Awang, Lèh.” Muka Mat naik mèröh. “Awang tukang cuci mèja kkeda Bhiku tu ada sipang batu putih kkelik bbawöh lengang baju dia, bila aku jjupa surak pajök ddalang töng sapöh aku tau selalu dia buat peranga dök mölèk.”

Pagi tu köpi ddalang cawang tebal rasa pahit ccapor kelat. Mat Spröng lupa buboh gula sebab ralék buka cerita. “Gelang geliga nyör Tok Nyang aku tu aku kena mmana-mana pong. Dia dapak di Pahang masa gi cari Tong Tèja denge Megak Panji Alang. Bila aku tanya Lijöh baru aku tau söhèh dia beri ke Munöh hari jadi baru ning…”

“Ayöh döh kat lima tahong Ayöh tingga rumöh, tingga Mök. Gelang tu Mak Ndok mitök pinjang sebab nök gi cari Ayöh dia kata ada di Kuala Berang masa jjupa Mèk kkeda. Dia kata bila kita jjupe Ayöh di nung kita buléh nniköh.”

“Dökkanglah Pök dia pong sama subhak,” Cik Kalèh ccelöh masok.

“Dua kali lima je,” jawab Mat. “Nök bawök anök aku gi ddarak, nök ajök nniköh pulök lepah gada gelang geliga ttuöh aku.”

“Mèk nyessa ayöh,” kata Munöh. “Mèk ingak dia budök baik.”

“Tapi marilah Ayöh balék dudok denge Mök, ssiang dia dok ambék upöh bbasoh kaing nök beli berah secupök.”

Mata Mat tundok bbawöh. Mulok dia berenti mamöh, jari dia urot lidi satay sapa patöh. “Gilah balék semula,” Cik Kalèh pong masok capor. “Dök baik bbalöh lama-lama. Ssiang Munöh. Ssiang Lijoh.”

Mat Spröng ingak balik pagi Jema’ak masa dia kkejuk napök Lijöh ddiri ccegak ddepang wakah.

“Kalu aku balek nati Lijöh pulök ssiang aku macang ikang,” kata Mat.

“Dök Ayöh,” Munöh jawak cepat. “Mök napök je bèkèng, tapi dia dok sebok sökmö nama Ayöh.”

Bila Cik Kaléh tingga Mat Spröng denge Munöh ttepi paya dekat Batas Baru, anök bbiri gguling bating belakang rök; burong ciök nnyaning lagu cèk-cèk, galök. Munöh lega dapak balék derumöh denge Ayöh dia nök jjupa Mök.

* * *
Cik Kalèh tengöh hiruk air kawe ddalang piring kkeda köpi Wang Wook bila talipong bbunyi ddering ddalang pöndök Talikong ddepang keda, tunggu örang jawak. Tok peraih ikang tengöh isak rökök ttepi pagör, dia masok terus akat. Pitu pöndök talipong bbuka sikik, ppala Tok Peraih jengök keluör tèngök kkeda Wang Wook.

“Lèh, ada örang nök ccakak denge mung!”

Cik Kalèh lari cepak jemerang jalang. “Halo,” bbunying suara köhör dari jauh. “Mung Lèh?”

“Mak, macang mana mung tau aku ada ssining?”

“Aku tahu pe’el mung Lèh. Mung mesti gi sölör Awang tu dari jaoh, tapi dia takdök döh, balék ddarak lesat patat,” kata Mat Spröng, suara dia naik sikik. “Aku di pöndök talipong ning, ddepang rumöh Mr Hamid belakang sekölöh rendöh Sultang Slèmang, dekat rumöh Lijöh. Rumöh akulah jugök, aku lupa sebab lama dök balik…”

“Mung bbaik semula döh? Bagoh Mak, ba’ape…”

“Lèh,” kata Mat, separoh bbisik. “Ma’ajong hök mung beri ke aku dulu tu, ada lagi? Aku nök mitok sikik.”

Cik Kalèh suka kah-kah sapa belöhök.

TAMAK – FINIS
—————————————————————-
* Kitab Tajul Mulk, an ancient manual of Tibb (medicine) and subtle forces.

Read Full Post »

Mat Spröng Kelecak Barak VI

Bersambung dari bahagian kelima Mat Spröng Kelecak Barak V

Growing Up in Trengganu

(asal dari: Blog Awang Goneng: http://kecek-kecek.blogspot.com/ pengarang buku “Growing Up in Trengganu”

Buku GUiT boleh dibeli dari Alam Akademik RM39.90

************************************************************

Habih hhanyar tepi lökang; tangang beleming dengang sapöh, apah nyör, perok ikang, daung tèh, serebok kawe belömör dalca masang hök tökè keda tohok buang ddalang lègè burok. Mat Spröng lèsèk tangang bbira pitu belakang Bhiku Coffee Shop, ppala dia mmusing pening ccapor löya, rasa macang nök jeluök.

“Kalu ggining aku kerja bandörang akok sapöh je baik,” Mat Spröng belèbèr ssörang. Kucing bapök kkejuk tidor belakang lègèr, lari celubu masok nnusuk belakang bawang ddalang jök. “Aku raung bandör Teganung rata cari sarong tangang getöh. Bilalah Teganung kita ning nök maju macang negeri örang putéh!”

Dia masok ddalang keda gi terus ke meja tökè dok tengöh nnuléh ddalang bok nota ada nombor ‘555’ atah kulit. Tökè napök mata Mat meröh ssinör, tangang dia seranggöh masa ccakak: dia tahu hari tu bukang hari Mat nök bayör hutang ddalang bok. Lepah Mat ccakak dia ngilling ppala, tangang dia tunjok ke sebelöh kanang, bukang ttepi keda, tapi satu tepak laing, jauh. Mat keluör jjalang dderah aröh tèksi Cik Kalèh dok tunggu ttepi gerè Pök Su nnèga pisang denge buöh paoh.

Cik Kalèh tengöh gösök perok, tundok sapa bökök, radio dia senyap ssunyi dok ggatong ddepang tèksi.

“Aku döh kata mung jangang makang pisang jela banyök sangak, tu lah senök perok,” kata Mat.

Cik Kalèh dök ccakak, badang dia bbau serbök — Minyök Cak Kapök — bila dia bangung nök gatéh téksi cepak-cepak, perasaang dia macang nök gi ssunga takut dök dang ök. Dia tahu ddalang bandör Teganung ada banyök sura kalu nök kena jembe keték-keték.

“Pasa apa hök putéh dia pegang, hök mèröh dia tohok?” kata Mat, mata dia kuyu dok tèngök ke lori kecik tengöh mmungöh bbira jalang. “Murtuja bin Mohammad Salim,” dia tuléh ddalang bok hök dia wak tubék bila siasatang dia jjadi hot. Hot, satu lagi perkataang hök keluör dari ppala dia dari jamang Sekölöh Sultang Selèmang bila ötök dia gelegök.

“Ado-o-o-h,” ngerrang Cik Kalèh, badang dia making bökök.

“Pasa apa hök putéh dia pegang…”

Cik Kaleh ppaling ke Mat. “Aku dok tengöh mmulah perok ning, mung dok ralék nök mmaing teka-teki pulök!” Muka dia masang ccatung, tèksi dia imba bbelöh kiri sikik lagi masok parék.

“Pisang jela ning bisa, Lèh, aku dok kata sökmö ke mung, mung ning babér ccapor tekök.”

Mata Cik Kalèh ssinör, macang api lak atah bukit.* “Ning bukang pisang ning; kemarèng aku makang dalca kkeda Bhiku tu, rasa macang pelèk sikik.”

Mat Sprong lèsèk tangang bbawöh punggong dia atah kusyéng teksi bila mata Cik Kalèh dok tèngök tang kelaéng; Mat ciung jari dia, masih bbau töng sapöh.

“Mari kita gi cari Budök Nama Ku Ali tu, ada aku nök tanye dia sikik pasa budök-budök,” tamböh Mat.

“Ado-o-o-h, Mök,” kata Cik Kalèh. “Kemarèng aku tèngök dia gi kkèmöh denge kupolang Sekaok ttepi jèrak tapi aku kena tingga mung ttepi Jalang Wailiéh mung gi cari sediri sebab tèksi dök léh masok.”

“Dökkang aku nök gi ssorang ssitu kak-kak ggarék ning, Lèh,” jawak Mat. Dia butang baju dia sapa ttekök. Sejok.

Cik Kalèh senyung ssörang, mata dia sila kena matahari tengöh jatoh belöh barak. “Ado-o-o-oh, Mak!,” kata dia sambil gösök perok.

Löri Murtuja pötöng tèksi Cik Kalèh ddepang Jél; dekak Panggong Rex örang dok tengöh berebuk nök beli tikèt cerita Bujang Lapok. Cik Kalèh nnyanying ‘Pok-pok-pok…” sambil dok gösök Minyök Kapök atah pusat.

“Mari tuju, lor…” kata Mat. “Mari tuju, lor…” dia kata lagi macang orang dok tengöh ratéb.

Tiba-tiba Mat Spröng löpak dari tèksi Cik Kalèh masa örang tengöh jemerang ddepang dia di sipang jalang. Mat akat seluör naik atah perok, buku catatang dia masok ddalang köcèk. “Lèh,” dia kata, ppaling ke kawang dia hök dok ngökkör atah tèksi. “Mung gi ita di stèsyéng bah, mung jangan gi sebelong aku balék.”

Mat Spröng jjalang teruh belong Cik Kaléh dapat jawak.

“Ado-o-oh, Mök! Ado-o-o-oh, Mak!” bbunyi Cik Kaléh ngerrang sakit.

—————————————
* Api lak atah Bukit Tteri.

[Bahagiang Hök Suk Sekali … Final Part Next Week]

Read Full Post »

Perjumpaan “Bloggers” Terengganu

Hasil dari kejayaan menganjurkan majlis pelancaraan buku “Growing Up in Trengganu” karangan Awang Goneng lebih setahun lalu, kini Alam Akademik bercadang untuk mengadakan satu perjumpaan para bloggers Terengganu.

Tarikh untuk perjumpaan tersebut belum ditetapkan namun mempelawa cadangan untuk tarikh yang sesuai untuk diadakan perjumpaan tersebut. Satu cadangan ialah untuk kita adakan sempena cuti Hari Raya nanti. Namun, kami ingin mendapat maklumbalas dari para bloggers untuk mencadangkan tarikh yang paling sesuai.

Untuk tujuan perjumpaan, definisi bloggers Terengganu ialah

1. bloggers yang tinggal di Terengganu
2. bloggers kelahiran atau dibesarkan di Terengganu tetapi kini tinggal di luar
3. bloggers yang menulis hal-hal berkaitan Terengganu

Majlis tersebut akan diadakan di kedai Alam Akademik sendiri yang terletak di tengah-tengah pusat bandar bersebelahan dengan Pasar Besar Kedai Payang.

Orang ramai mengerumuni Awang Goneng untuk mendapat tandatangan semasa Monsoon Cuppa 2007

Memandangkan sambutan yang amat memberansangkan serta kehadiran ramai bloggers pada majlis “Monsoon Cuppa” pada 25 Disember 2007 itu telah memberi semangat untuk kami menganjurkan pertemuan para bloggers ini.

Kami menyeru kepada para pembaca terutama bloggers Terengganu untuk memberi pelbagai cadangan yang terfikir untuk kita sama-sama adakan majlis yang mungkin ulung-ulung kalinya diadakan di Terengganu.

Read Full Post »

Kisah Keluarga Yunan(g) – sepertimana diceritakan oleh Awang Goneng (GUiT)

Hui Hui And Other People (Thursday, March 31, 2005)

One day in our afternoon religious class, my friend L surprised me by saying that he’d been enjoying some Chinese New Year cake that his family had received from mainland China. L was a pretty ordinary chap, fair of skin and voluble in his Trengganuspeak. In our daily dalliance, he was very much like one of us, but it was when he started to talk of his yearly bite of his exotic cake that I realised that he was one of us and more. He was from the al-Yunani clan, a prominent Chinese Muslim family in Kuala Trengganu.

The al-Yunani family of Trengganu were not strictly from the Yunnan, but were the Hui-Hui people from the Guangdong province in China. Members of L’s family who were early settlers in Kuala Trengganu adpted the family name al-Yunani (of the Yunnan) to signal to the local Malays and to the Chinese community that they were Muslim people, though they were not themselves from there.

The Hui Huis were generally Han Chinese, but in later classification of the Muslim community in China, the name was used to embrace other Muslim ethnic groups too, including the Turkic Muslims and even the former Nestorian Christians who converted to Islam many, many years ago. But the al-Yunani Hui Huis of Kuala Trengganu were Guangdong people who shared the same ethnicity as their non-Muslim cousins in Kampung China.

The journey of L’s al-Yunani family to Trengganu started in 1903 when Haji Ali bin idris (later to be known as Pak Ali Yunan), his wife Hajjah Halimah, and his mother-in-law left Palembang where they’d been settled, for Singapore.There they found another person, whose name was to become famous in Kuala Trengganu, Abdullah bin Sulaiman, or Pak Lah Yunan, and another man from Guangdong named Musa (Pak Musa). From there they looked for another place to go to, and finally decided on Trengganu, a state once visited by Cheng Ho (Zheng He). And so, joined by Pak Lah’s wife Khadijah (Pak Musa’ niece who joined them from Guangdong) and another man, Daud, they settled in Kuala Trengganu.

Pak Musa became an itinerant medicine peddler, Pak Daud became a general trader in Jalan Kedai Payang, while Pak Lah went to prospect for gold in Hulu Trengganu. While he was away, his wife and daughter opened a laundry shop in Kuala Trengganu, called Kedai Abdullah al-Yunani. When Pak Lah came back from the sticks, having failed to find much gold in the Hulu, he began to spend his days in the laundry shop, adding other items to its inventory, religious books on the shelves, and rice bags on the shop floor. Soon, in an act of trimming down, he stopped taking in dirty linen, and stopped the trade in rice entirely. He concentrated on the book-trade, and for a long time Abdullah al-Yunani became the most famous bookshop in Jalan Kedai Payang, in Kuala Trengganu.

In the records of the al-Yunani family of Trengganu, they have 7 pioneers who came down to Trengganu from China, the first five under the reign of Sultan Zainal Abidin III (1881 -1918)— Musa Li, Ali Zhang bin Idris, Abdullah Dong bin Sulaiman, Daud Dong and Hassan Liu bin Salleh. Then two more under the reign of Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah (1921- 1942) — Muhammad Yusuf Xiao bin salleh, and Haji Ibrahim Fu bin Muhammad.

Now, although almost completely absorbed into the Malay community of Trengganu, the al-Yunanis still look back to their roots in China if only to remind themselves how far they’ve travelled to be there.

____________________________________________________________

Buku Growing Up in Trengganu (GUiT) karangan Awang Goneng (Wan Ahmad Hulaimi) ini boleh didapati di Alam Akademik dengan harga RM36.00 senaskah (Harga Pasaran RM39.90)

Read Full Post »

Pok Loh Yunang – sepertimana diceritakan oleh Awang Goneng (GUiT)

Snapshots to the Past (Saturday, January 28, 2006)

Abdullah Dong (pronounced Tung) bin Sulaiman, came to Kuala Trengganu during the reign of Sultan Zainal Abidin III — al-Marhum Haji — in the early years of the twentieth century. (see, Hui Hui and Other People). In Kuala Trengganu he opened a shop that sold everything from shellac to rice to salt and books and Hari Raya cards. He was assisted in this venture by fellow emigrant Haji Hassan Liu bin Salleh, known widely as Pök Chang Siput.

Soon the shop trimmed its stock and specialised only in stationery, magazines and books. It became the sole agent in Trengganu for the Utusan Melayu and the Straits Times (later New Straits Times). In Trengganu, Abdullah Dong became known as Pök Löh Yunang, and the shop, Abdullah Al-Yunani, became Kedai Pök Löh Yunang, the famous purveyor of books and religious kitabs.

I am fortunate to have been sent this photo of Pök Löh in his shop by Encik Yahaya bin Mohd. Nor, his grandson. Encik Yahaya used to help in the shop in the days when he was still in shorts. He says that in the early days, some of the Hari Raya cards sold there were printed in the back of the shop.

Pök Löh in his bookshop
As a very young schoolboy I remember going there one Saturday morning to enquire about a book. It wasn’t the very young Encik Yahaya I spoke to then, but a much older lad by the name of Shukor who told me that they no longer had the book in stock. “That was my elder brother who died last year,” Encik Yahaya says.

Thanks to Encik Yahaya, I also now know that Pök Chang Siput had no connection at all with snails (siput), but was a masterchef known by his Chinese appellation of ‘sifu’ (master); so sifu became siput in Trengganuspeak.

Another man who arrived with Pök Löh, Ali Zhang bin Idris, became Pök Ali Yunang. Pök Ali was the man I described in my earlier blog as the alchemist. He had a shop in Jalan Kampung Daik where he sold roots and poultices and Chinese herbs, and also kept a stock of hardware goods, and sparklers for the end of Ramadhan. Pök Ali’s ointment — Minyök Pök Ali — was much sought after for pains and aches.

Another bookseller from this remarkable group of Yunani pioneers in Kuala Trengganu was Abdullah’s brother Pök Daud (Daud Dong) who specialised in religious books in his shop, also in Kedai Payang. Among his kitabs Pök Daud (Pök Ok) also kept an array of kris (made, probably, in Ladang), seeds, and brassware (most certainly from the brassworkers of Tanjong).

Encik Yahaya also very kindly sent me another interesting photo (“that I saved from my Mother’s house, before the termites moved in”) from the heyday of the Yunani brothers. This one was taken probably in the early 1940s, and shows a delegation of Chinese Muslims (mostly in white coat) being taken by Pök Löh to visit the Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah at the Istana, though I’m uncertain which one. I’d hazard a guess and say that it was the Istana Kolam, though I haven’t come across any records of fire damage to any of its out houses. (If you look closely in the background, you’ll see, as Encik Yahaya points out, that the roof on the left has been gutted).

Chinese Muslim delegation with the Sultan.
Click HERE for bigger image.
In this picture, Sultan Sulaiman is seated in the centre. Standing 4th from left is Tengku Ismail, his brother, who later became Sultan Ismail Nasiruddin Shah. Pök Löh Yunang is seated second from left. I’d be grateful if anyone could shed further light on this photograph.

The Yunanis came to our part of the world via Indonesia and Singapore, then settled in Trengganu. From there they have spread even further: Pök Ali’s grandson is now an Imam in a mosque in Sydney, Australia, and many are settled now in Kuala Lumpur and other parts of the peninsula.

Pök Löh died in Makkah circa 1954.

A young Yunani boy I used to know at school told me that they received cakes from relatives in Hong Kong during Chinese festivities. As it is now time for that, I wish my Chinese readers many happy cakes and a happy new year.

Gong Xi Fa Chai!

__________________________________________________________________

Buku Growing Up in Trengganu (GUiT) karangan Awang Goneng (Wan Ahmad Hulaimi) ini boleh didapati di Alam Akademik dengan harga RM36.00 senaskah (Harga Pasaran RM39.90)

Read Full Post »